10تا از قدیمی ترین سدهای ایران

احداث سد در ایران، در سال ۱۹۵۰ آغاز شد. چهارده سد بزرگ ایران با کمک مهندسان و مشاوران خارجی در طول دو دهه قبل از انقلاب ساخته شد.ایران سومین کشور سدساز در دنیاست. چین و ترکیه در مقام‌های اول و دوم جهان قرار دارند.دراین قسمت به معرفی 10 سدقدیمی در ایران میپردازیم :

1-سد گلپایگان

(نام پیشین: شاه اسماعیل)
مطالعات این سد در سال ۱۳۲۳ شروع شد. عملیات ساخت آن نیز در سال ۱۳۲۶ آغاز و در سال ۱۳۳۶ به بهره‌برداری رسید.
سد سنگریزه‌ای گلپایگان با هسته رُسی مایل است و با شیوه قدیمی ساخت سدهای خاکی بر روی پی سنگی شِل ساخته شده‌است.

2-سد سفید رود

• (نام پیشین:سد شهبانوفرح)

این سد در هنگام ساخت و اوایل دوره بهره‌برداری به سد سفیدرود معروف بود. از سال ۱۳۴۶ آن را سد شهبانو فرح نامیدند. از  ۱۳۵۷ تاکنون به نام اولیه یعنی سد سفیدرود خوانده می‌شود .کار ساخت این سد از ۱۳۳۵ شروع شد و در سال ۱۳۴۰ به پایان رسید؛بهره‌برداری از سد در ۲۹ اردیبهشت سال ۱۳۴۱ آغاز شد. ارتفاع سد از کف رودخانه ۹۲ متر و طول تاج آن ۴۲۵ متر است. سد سفیدرود پنج واحد تولید برق دارد که در مجموع بیش از ۸۷ مگاوات برق تولید می‌کند.

3-سد دز

• نام پیشین: محمدرضاپهلوی

یک سد بتُنی برق‌آبی است احداث سد عظیم دز، در سال ۱۳۳۸ خورشیدی توسط ایتالیایی‌ها در کوه‌های زاگرس آغاز و در سال ۱۳۴۱ خورشیدی پایان یافت،که در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی بر روی رودخانه دز توسط یک کنسرسیوم ایتالیایی در ۲۳ کیلومتری شمال شرق اندیمشک احداث شد. این سد ۱۲۵۰۰۰ هکتار از اراضی پایین دست را آبیاری می‌کند و نقش مهمی در کنترل سیلاب‌های بالادستش دارد. نیروگاه این سد دارای قدرت نصب ۵۲۰ مگاوات می‌باشد.

4-سداکباتان

(نام پیشین :سد شهناز)
از مهمترین سدهای استان همدان است.تاریخ شروع ساخت این سد به سال  1338 برمی گردد. هدف از ساخت این بنا تامین آب شرب همدان و رفع نیاز کشاورزی منطقه از رودخانه آبشینه بود. این پروژه در سال 1342 به اتمام رسید. این سد از پنج کیلومتری جاده همدان به ملایر منشعب شده و راه دسترسی به آن به سمت روستای سنگستان است،بر روی رود آبشینه، پایین‌تر از محل تلاقی رودخانه‌های یلفان و رود ابرو احداث شده‌است.این سد بعد از انقلاب ۱۳۵۷ از سد شهناز به سد اکباتان تغییر نام داد.ظرفیت فعلی مخزن هم ۳۶ میلیون مترمکعب است.

5-سد لَتیان

(نام پیشین: فرحناز)
سدی است که در سال 1342 شروع به ساخت آن شدن و سال 1346  بر روی رودخانه جاجرود که در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی تهران و در جنوب شهر لواسان قرار گرفته‌است افتتاح گردید،این سد قبل از انقلاب اسلامی ایران سد فرحناز نامگذاری شده بود؛ که مورد اعتراض اهالی لواسانات قرار گرفت و پس از پیروزی انقلاب سد لتیان نام گرفت.. این سد بتنی یکی از منابع اصلی تأمین آب تهران می‌باشد و ۳۰ درصد از آب شرب شهر تهران را تأمین می‌نماید.

6- سد مهاباد

(نام پیشین :شاپور اول)
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران (۱۳۴۸)و توسط مهندسان یوگوسلاویایی ساخته شده‌است. نوع این سد، سنگریزه‌ای با هسته رسی مایل می‌باشد. این سد جزو ده سد پرآب کشور است و در حالت کلی مجموع حجم کل ورودی سالیانهٔ آن معادل ۳۳۹/۳۰۴ میلیون مترمکعب است.

 7-سد زاینده رود

(نام پیشین : شاه عباس کبیر)
سدی است که بر زاینده‌رود در استان اصفهان ایران ساخته شده‌است. این سد که در سال ۱۳۴۹ مورد بهره‌برداری قرار گرفت،  اهداف ساخت سد زاینده‌رود عبارت از تولید سالیانه ۲۵۰ میلیون کیلووات ساعت انرژی برق‌آبی، کنترل سیلاب‌های فصلی، تنظیم آب کشاورزی مورد نیاز ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی دشت اصفهان و تأمین آب مورد نیاز صنایع مستقر در اصفهان بوده‌است.

8-سد شهید کاظمی

• نام پیشین :سد کوروش کبیر

سد شهید کاظمی که بیشتر با نام سد بوکان شناخته می‌شود. این سد یکی از سدهای بزرگ ایران با هسته رسی است که در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر بوکان و در استان آذربایجان غربی قرار داردکار احداث این سد در مرداد ماه سال ۱۳۴۶ با هدف تأمین آب کشاورزی، شرب و برق منطقه توسط یک شرکت اتریشی (پور اتریش) آغاز شد.
در مهرماه ۱۳۵۰ در یک مراسم رسمی با حضور محمدرضا شاه پهلوی در بوکان، این سد افتتاح شد.

9-سد مخزنی درودزن

(نام پیشین: سد داریوش)
سد جدید در سال ۱۳۵۱ خورشیدی به منظور تأمین آب آشامیدنی شهر شیراز و تأمین آب کشاورزی منطقه مرودشت و کامفیروز ساخته شده و جالب است بدانید که سد جدید نیز، عنوان قدیمی ترین سد خاکی ساخته شده در خاورمیانه را یدک می‌کشد. این سد در ابتدا با همان نام "داریوش" شناخته می‌شد ولی پس از انقلاب اسلامی نام آن به "درودزن" که نام روستایی در نزدیکی آن است تغییر یافت.
 

10-سد کارون

(نام پیشین :رضاشاه کبیر)

یکی از بزرگ‌ترین سدهای ایران است که بر روی رودخانه کارون در جنوب غربی ایران احداث شده‌است. از اولین سدهای ساخته شده در ایران و خاورمیانه است که ساخت بدنهٔ آن در سال ۱۳۴۴ آغاز و تا سال ۱۳۵۴ ادامه داشت این سد در استان خوزستان و در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی مسجد سلیمان، واقع شده‌است.اعتبارات مالی که جهت ساختمان سد مذکور در ۱۳۴۸/۱۱/۳۰ به دولت شاهنشاهی ایران از طرف مجلس واگذار گردید بالغ بر ۲۲۷ میلیون فرانک فرانسه می‌باشد. . در زمان جنگ ایران و عراق نیروهای عراقی برای خراب کردن این سد با جنگده‌های خود ۱ موشک به بدنه سد پرتاب کردند، که خوشبختانه آسیب جدی وارد نیاورد و این دلیل بر استحکام سد بود، حتی تا حدود ۱۰ سال پیش لکه‌های سیاه که نشان از برخورد موشک بود به وضوح قابل دید بود که مورد بازسازی قرار گرفت.

مطالب مرتبط:

10 تا از منحصر به فردترین پل های جهان

سلام سد کریت طبس قدیمی ترین سد ایران و جهان است